Een klein muntje met een groot verhaal

Het weegt niet meer dan een paperclip en past moeiteloos op een vingertop. Toch vertelt dit kleine gouden muntje een verhaal dat reikt tot ver buiten Zuid-Limburg. Begin december werd in de omgeving van Sittard een Romeinse munt gevonden die wereldwijd tot de absolute zeldzaamheden behoort. Slechts één ander exemplaar is bekend.

De vondst werd gedaan tijdens regulier veldonderzoek door vrijwilliger Ralph Delil die al decennialang betrokken is bij lokale archeologie. Op het eerste gezicht leek het om een klein, onopvallend object te gaan. Pas na bestudering werd duidelijk wat hier werkelijk uit de grond was gehaald: een gouden munt uit het begin van de vierde eeuw na Christus, geslagen in de tijd van keizer Constantijn de Grote.

De munt behoort tot een bijzondere categorie. Het gaat om een zogenoemde 1½ scripulum, ook wel bekend als een Nine Siliqua. Dit type werd rond het jaar 310 na Christus geslagen in de Romeinse muntplaats Ostia, nabij Rome. Anders dan de bekende Romeinse munten was deze uitvoering waarschijnlijk niet bedoeld voor dagelijks gebruik. Rens Dormans, bestuurslid archeologie, vermoed dat dergelijke munten een ceremoniële functie hadden, bijvoorbeeld als beloning bij militaire successen of officiële gelegenheden. Veel van deze stukken zijn later omgesmolten, wat hun extreme zeldzaamheid verklaart.

Uniek in de wereld

Wat deze vondst extra bijzonder maakt, is dat het Limburgse exemplaar vermoedelijk met dezelfde muntstempels is geslagen als het enige andere bekende stuk ter wereld. Dat bevindt zich in een private collectie en werd lange tijd zelfs als mogelijke vervalsing beschouwd. Juist deze nieuwe vondst bevestigt nu dat dit munttype daadwerkelijk in omloop is geweest.

Naast de wetenschappelijke betekenis heeft de munt ook een menselijk verhaal. De ontdekking leidde tot een onverwachte golf van belangstelling. Archeologen, numismatische experts, musea en media uit binnen en buitenland meldden zich vrijwel direct. Voor de vinder was het een ervaring die moeilijk te bevatten is: een routineonderzoek dat uitmondde in een vondst die internationaal de aandacht trekt.

Onderzoek

De munt wordt momenteel uitgebreid onderzocht. Daarbij wordt gekeken naar de exacte datering, het gebruik en de latere geschiedenis. Opvallend is het kleine gaatje aan de bovenzijde. Dat wijst erop dat de munt in een latere periode mogelijk is hergebruikt, bijvoorbeeld als hanger of talisman. Dergelijke hergebruiksvormen zijn bekend uit de vroege middeleeuwen, toen Romeinse objecten vaak een symbolische of statusverhogende betekenis kregen.

Voor het publiek was de munt onlangs voor het eerst te zien tijdens een presentatie in Stein tijdens de maandelijkse Archeo Hotspot in het museum. De belangstelling was groot. Bezoekers en pers verzamelden zich rond de vitrine om een glimp op te vangen van het kleine object dat zoveel vragen oproept. Hoe kwam deze munt hier terecht? Wie droeg hem, en waarom? En wat zegt deze vondst over de aanwezigheid en invloed van de Romeinen in deze regio?

Romeinen in Zuid-Limburg

De ontdekking vormt een waardevolle aanvulling op de kennis over het Romeinse verleden van Zuid-Limburg. Niet door zijn formaat, maar door zijn verhaal. Een verhaal waarin toeval, vakkennis en geduld samenkomen, en waarin een object van nauwelijks anderhalve centimeter ons rechtstreeks verbindt met een wereld van ruim zeventien eeuwen geleden.

Het onderzoek naar de munt gaat de komende tijd verder. Wetenschappelijke publicaties zijn in voorbereiding en de uiteindelijke bestemming van het object is nog niet vastgesteld. Zeker is wel dat deze vondst, hoe klein ook, een blijvende plek heeft gekregen in het verhaal van het Limburgse bodemarchief en het Archeologisch Museum in Stein.

Video-compilatie nieuwsuitzendingen van "MijnStreek" en "L1"