In juni 2019 heeft Lokale Omroep Stein een drieluik uitgezonden over het huis De Merode.

U kunt die afleveringen HIER terug kijken en alles over het huis De Merode lezen >

Het drieluik is een uitvloeisel van het bezoek van de prinselijke familie de Merode aan Stein in 2016.
Daarna hebben er diverse culturele uitwisselingen plaatsgevonden met Steinse verenigingen. Zij hebben regelmatig activiteiten op Schloss Merode opgeluisterd met hun aanwezigheid en activiteiten.

Het Huis Ter Bruggen, oftewel "Het Slotje" in Stein is herbouwd. De bouw van dit unieke historische monument heeft ongeveer een jaar geduurd en is in nauwe samenwerking tussen Peter Pantus en Jos Drubers tot stand gebracht.

Aan de hand van analyse van historische foto's, kadastrale gegevens en artikelen en tekeningen van onder meer pater Munsters, is dit kleine kasteeltje gereconstrueerd. En het resultaat mag er zijn. De reconstructie van het gebouw geeft een goed beeld van het kasteeltje dat in vroegere tijden in Stein aan de westrand van het dorp Stein heeft gestaan, tussen het centrum van het dorp en het stroomgebied van de Maas.

Van dit kasteeltje is in de loop van de 20e eeuw slechts een boerderij overgebleven tot het in de jaren vijftig van de vorige eeuw volkomen was vervallen en vervolgens is afgebroken. (zie foto hieronder, klik voor vergroting)

De makers van het nieuwe Huis Ter Bruggen hadden het kasteeltje graag weer op de oorspronkelijke plek gezien, in "het Broek", bij de Brugstraat in Stein. Helaas. Het is tot nu toe nog niet verder gekomen dan een 3D-impressie. Maar wel een 3D-opname, waarvan we mogen aannemen dat het in grote mate overeenstemt met het oorspronkelijke kasteeltje, dat ooit in Stein heeft gestaan.

Voor meer achtergrondinformatie over het Slotje <KLIK HIER>

Klik op de afbeelding hieronder om het filmpje te zien (dat ook op de facebookpagina van Peter Pantus en van Stichting Erfgoed Stein staat)

Foto Ermindo Armino: voor gasten van De Zonnebloem in Geleen wordt in Streekmuseum Elsloo spek met ei gebakken.

Handwerk- en kaartmiddagen waren er altijd al. Maar er is meer nodig in de strijd tegen eenzaamheid onder ouderen, beseffen ook drie Steinse stichtingen. Gezamenlijk pakken ze de koe bij de horens.

Noem het gerust een pact tegen eenzaamheid: Wètste Nog, het project van drie Steinse stichtingen rond een breed scala aan activiteiten om ouderen elkaar te laten ontmoeten en een prettige tijdsbesteding te bieden. Met een belangrijke rol voor het eigen en het collectieve geheugen.

Herinneringen ophalen en delen tijdens fotopresentaties, historische modeshows en nostalgische middagen over voorwerpen en gebruiken van vroeger. Ook educatieve workshops en cursussen zitten in het programma van Stichting Erfgoed Stein, Streekmuseum Elsloo en Dorpsplatform Elsloo. Lees verder >

Foto's uit oorlogsjaren gezocht

 Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo zijn op zoek naar foto’s die het dorpsleven belichten in die donkere dagen in de periode 1940-1945. Dit in het kader van 75 jaar bevrijding.

Deze foto’s worden gebruikt in een gezamenlijk boekwerk van ooggetuigenverslagen uit Stein en Elsloo. Maar zijn ook bestemd voor het completeren van de archieven.

Je kunt je foto’s (laten) scannen en doorsturen naar met vermelding van wat, waar en wanneer gemaakt en wie er opstaat.

Op de foto: weghalen van de brugstukken van brug Elsloo. Deze werd bij de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 opgeblazen door Nederlandse soldaten, om zo de Duitse doortocht naar België te hinderen.

In 2019 is het 450 jaar geleden dat de uit de Nederlanden afkomstige Pieter Bruegel de Oude overleed. In Vlaanderen, Brussel en Antwerpen zal dit groots herdacht worden door tal van activiteiten en tentoonstellingen. Maar ook in andere steden en in het buitenland wordt aandacht besteed aan dit "Bruegeljaar".

Pieter Bruegel wordt beschouwd als de grootste schilder uit de 16e eeuw. In zijn werken heeft hij vooral oog voor het landschap en de natuur, en de mensen en het leven van de boeren op het platteland. Niet voor niets wordt hij vaak "Boeren-Bruegel" genoemd. Hij schilderde de moeilijke levensomstandigheden op het platteland en de volkse details van het dorpsleven. Hij geeft een uniek inzicht in het alledaagse leven en de volksgebruiken van de 16e eeuw.
Aan Pieter Bruegel worden ongeveer veertig schilderijen toegeschreven. Daarvan zijn er circa dertig vervaardigd in de periode 1563 en 1569, toen hij in Brussel woonde. In die tijd stonden de Nederlanden onder Spaans bewind en de landvoogd Alva voerde een schrikbewind uit. Op subtiele wijze toont Bruegel in zijn schilderijen ook zijn kritiek op de maatschappij en op het harde bewind van de Spanjaarden. Je ziet bijvoorbeeld dat de mensen op zijn schilderijen nauwelijks lachen.

Bruegel blijft ons inspireren. Hij geeft inzicht in het leven van de middeleeuwen en hij geeft kleur en smaak aan het leven, zoals we dat in België en in onze regio nog steeds kennen. Denk bijvoorbeeld aan onze vlaaien.

Op de kasteelruïne van Stein laten we de mensen dit jaar kennismaken met Bruegel en het leven van destijds. We doen dat onder meer aan de hand van drie schilderijen van Bruegel: de Kinderspelen, de Boerenbruiloft en de Boerendans. En we laten zien: hoe speelden kinderen vroeger, hoe leefden de mensen, wat aten ze, en wat waren hun gebruiksvoorwerpen? We laten voorwerpen van destijds zien en kinderen kunnen een aantal middeleeuwse spelen doen. We vertellen over middeleeuwse kruiden en over het eten. En later in het jaar laten we mensen ook "proeven van een Middeleeuws Bruegelbuffet"

Op de foto boven: vrijwilligers van de sectie Heemkunde aan de slag in het Steinse museum, klik voor vergroting.

Louis Bours (foto) zet zich vele uren in voor Stichting Erfgoed Stein om materiaal te digitaliseren. "De heemkunde waakt er voor dat de lokale geschiedenis, ons erfgoed, niet verloren gaat". 

Lees het verhaal van Louis op www.datmaaktsteinvoormij.nl

Louis kan nog een paar helpende handen gebruiken. Wil je helpen? Meld je dan bij Stichting Erfgoed Stein via . 

Alle hulp is welkom!

Paul Mennens heeft voor het kwartaalblad van IVN Stein een artikel geschreven over lijkplanken (de liekbraet).
Vroeger werden de doden op een liekbraet naar de kerk en het kerkhof gebracht. Op iedere kerkhof was een lijkenhuisje. Hier werd een dode vaak opgebaard op een plank. Deze planken waren aanvankelijk niet versierd, maar later werden ze zwart/wit geverfd en was er een afbeelding van een doodshoofd op aangebracht en de letters RIP.

Toen de doden in een kist naar de kerk en het kerkhof werden gebracht kreeg de lijkplank een nieuwe functie. De plank werd gebruikt om de parochianen in kennis te stellen van het overlijden van een van de gezinsleden. Aanvankelijk werd de zwart geverfde plank gebruikt. Later werden er nieuwe planken gemaakt, versierd met katholieke symbolen.

Klik hier om het artikel te lezen of te downloaden >

In het kader van "Dat maakt Stein voor mij...." plaatst de gemeente Stein op de gelijknamige website regelmatig verhalen en evenementen die het unieke van de Steinse kernen onderstrepen. Onlangs was ons museum aan de beurt met een beschrijving en begeleidende promovideo.

In het voorjaar van 2017 zijn de vrijwilligers van Stichting Erfgoed Stein gestart met de aanleg van een middeleeuwse kruidentuin op de binnenplaats van kasteelruïne Stein. Een jaar later, in het weekend van 14 en 15 april 2018 was het zover: de Kruidentuin is open !

De kruidentuin is aangelegd rondom een (water)ornament. De planten groeien en bloeien verdeeld over 4 vlakken. Deze plantenbedden herbergen kruiden die geschikt zijn voor:

- de geneeskunde,
- schoonheid en verzorging,
- het maken van verf,
- te gebruiken in de keuken

De diversiteit biedt mogelijkheden om mooie thema’s te organiseren met kruiden tijdens open dagen. Zo kan de middeleeuwse geneesheer op bezoek komen. Kan de mooie kasteelvrouwe uitleggen hoe kruiden haar huid en gezicht mooi houden. Of de kok uit de gaarkeuken kan ons vertellen hoe hij met de heerlijkste gerechten kon bereiden voor de kasteelheer.
Met de middeleeuwse kruidentuin is een bijdrage leveren aan het verder aantrekkelijk maken van de kasteelruïne. Het geeft nog meer mogelijkheden om een educatieve rol te vervullen naar bezoekers, buurtbewoners en scholieren.

Eind vorig jaar is de gemeente samen met vrijwilligers (van o.a. Stichting Erfgoed Stein) gestart met het opstellen van een erfgoedbeleid. Hierin komt te staan hoe wij met het cultuurhistorische erfgoed omgaan, zodat dit zo goed mogelijk behouden blijft voor komende generaties.

Inmiddels heeft de selectie van het meest waardevolle erfgoed plaatsgevonden en is beleid opgesteld hoe om te gaan met dit erfgoed. Op www.gemeentestein.nl/erfgoed kunt u de diverse documenten vinden en de lijsten van de geselecteerde bouwwerken, kleine monumenten en de landschapselementen.

Klik op onderstaande artikelen uit de Limburger om hele artikel te lezen.

Vervolgproces
De Steinse gemeenteraad heeft in maart 2019 het erfgoedbeleid behandelt. Belangrijk om te weten is dat het waardevolle erfgoed door middel van een bestemmingsplan of omgevingsplan beschermd gaat worden. Dit plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed en wordt pas opgesteld nadat de gemeenteraad het erfgoedbeleid heeft vastgesteld.

Voorafgaand aan vaststelling van het bestemmingsplan of omgevingsplan (naar verwachting eind 2019) wordt een inloopbijeenkomst georganiseerd waarbij de gemeente belanghebbende inwoners nadere toelichting geeft. Ook bestaat tijdens de procedure de mogelijkheid tot het indienen van zienswijzen. De data van de bijeenkomst en inspraak zullen we tijdig via diverse kanalen publiceren, waaronder Weekblad VIA Limburg en onze website. 

Feiten & cijfers
Stein telt 2 dorpsgezichten Elsloo en Urmond) en 66 monumenten met rijks­bescherming.

De lokale erfgoedlijst omvat:

• 550 gebouwen, waarvan 100 zeer waardevolle, 200 waardevolle en 250 vrij waardevolle.
• 59 kruisen, kapellen en elementen als tuinmuren en bakhuisjes, waarvan 20 monumentale.
• 43 landschapsgebieden waarvan de historische structuur nog bestaat.
• 135 landschapselementen zoals bos, houtwal en park.
• 777 bomen en struiken als vlechtheg en hakhoutsloof.
• wegen en paden, waterlopen en dijken, veedriften, holle wegen, landweren en graften.archeologische vondsten, relicten en archeologisch waardevolle gebieden.
• 20 historische nederzettingsstructuren, waarvan 13 waardevol en 7 zeer waardevol.

Er is een geografische erfgoedkaart die Stein wil ontwikkelen tot een digitaal erfgoedsysteem met verhalen van inwoners.
De komende drie jaar is telkens 30.000 euro subsidie beschikbaar voor behoud van erfgoed.

De inventarisatiekaart van Erfgoed in de gemeente Stein is bereikbaar via deze link > buro4-nl.wixsite.com/stein of klik op onderstaande afbeelding.

Foto: Jan Smeets november 2018: Julianakanaal met Brug Stein gezien vanaf de bocht bij Meers.

Binnen Stichting Erfgoed Stein, welke zich ten doel stelt het behoud en toegankelijk maken van het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente Stein, zijn verschillende secties (bestaande uit heel wat vrijwilligers) actief bezig met het verwezenlijken van deze doelstelling. Zo is er naast de sectie Archeologie, Museum, Kasteelruïne Stein en Kloosterkerkhof ook de sectie Heemkunde.

Een van de vele onderwerpen, waaraan binnen deze sectie aandacht wordt geschonken is de geschiedenis van het Julianakanaal, dat door de gemeente Stein loopt.

Vrijwilliger van deze sectie en amateurfotograaf Jan Smeets heeft hier de laatste jaren heel wat onderzoek naar gedaan. Omdat hij in de directe buurt van “’t Kanaal” woont is zijn interesse voor dat Julianakanaal reeds jaren geleden begonnen tijdens zijn wekelijks wandelronde langs het kanaal.
Daarbij genoot hij aanvankelijk vooral van de relatieve stilte langs de jaagpaden, de bijzondere plantengroei langs de oevers, en de verschillende watervogels, die zich vooral in de winter in grote getalen op het brede stuk in de bocht van Meers laten zien.
Eenmaal met pensioen kreeg hij nog meer belangstelling voor deze bijna natuurlijke parel in de gemeente, waardoor hij zich ging verdiepen in de ontstaansgeschiedenis en aanleg.

Die gepassioneerdheid bracht hem er eind 2014 toe om gewapend met zijn fototoestel de verruiming van het Julianakanaal in woord en beeld vast te leggen voor het nageslacht.
Dit resulteerde niet alleen in een regelmatige verslaglegging via de kabelkrant van Lokale Omroep Stein, maar ook in een dynamische foto-show van de verruimingswerkzaamheden, die tijdens de expositie 80 jaar Julianakanaal in september 2015 bij Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo door een groot aantal bezoekers konden worden bekeken.
Ook het zich momenteel in de eindfase bevindende project Passeervak Noord bij Elsloo (onderdeel van het totaalproject Verruimen Julianakanaal) werd in weer en wind, vanaf start tot dit moment door hem gevolgd. Het resultaat hiervan is voor het nageslacht vastgelegd op meer dan 3500 foto’s.