Tijdens het Museumweekend van zaterdag 13 en zondag 14 april a.s. is de kasteelruïne van Stein opengesteld voor publiek van 13.00 tot 17.00 uur. Ook het Museum voor Grafcultuur en de multifunctionele ruimte De Hoppenkamp aan de Hoppenkamspraat 14a in Stein is dan eveneens geopend. De toegang is gratis.

Op de kasteelruïne van Stein laten we de mensen dit jaar kennismaken met de schilder Pieter Brueghel de Oude en het leven van destijds. Dit jaar is het 450 jaar geleden dat deze "Boeren-Brueghel" is overleden.

We tonen onder meer drie schilderijen: de Kinderspelen, de Boerenbruiloft en de Boerendans. En we laten zien: hoe speelden kinderen vroeger, hoe leefden de mensen, wat aten ze, en wat waren hun gebruiksvoorwerpen? We laten voorwerpen van destijds zien en kinderen kunnen een aantal middeleeuwse spelen doen. We vertellen over middeleeuwse kruiden en over het eten. En later in het jaar laten we mensen ook "proeven van een Middeleeuws Bruegelbuffet"

In het Museum voor Grafcultuur wordt een bijzondere gouden muntsieraad getoond. Deze is met een metaaldetector in 2012 gevonden door Rens Dormans uit Sittard. In de nabijheid van de vindplaats lag in het verleden een Merovingisch grafveld. De munt is een solidus, met op de voorzijde de afbeelding van de Romeinse keizer Magnus Maximus en op de achterzijde de keizer, staand afgebeeld in vol ornaat. In de vijfde of zesde eeuw heeft een goudsmid een klein draagoogje aan de munt gesmeed. Rens heeft deze bijzondere munt in bruikleen gegeven aan het Museum

Op zaterdagmiddag 4 mei 2019 verzorgt Wim Vlaanderen een lezing met als titel "Begraven door de eeuwen heen".

In de loop der jaren heeft hij zich verdiept in de geschiedenis van de gebruiken rond het begraven. Hij laat tijdens deze lezing exclusieve dia’s zien over hoe onze voorouders hun doden begroeven en hij vertelt over de knekelhuizen, duivelsroosters en dodenhuisjes. Ook staartbijtende slangen, gevleugelde zandlopers, afgeknotte pilaren en vlinders, allemaal symbolen die men tegenwoordig praktisch niet meer kent, komen ruimschoots aan bod.

Naast de tragiek die je niet te zwaar moet nemen, is er ook humor. Onze voorouders hebben ons op dit gebied vaak een spiegel voorgehouden. Verschillende dia's gaan ons dan ook verrassen. Verder toont hij dia’s van aparte graven zoals “het graf met de handjes”, missers van steenhouwers en graven waarvan een zekere ijdelheid niet ontzegt kan worden. Wim zal ook wat gebruiksvoorwerpen en kleding meenemen uit ons funerair verleden.

Wim Vlaanderen (1940) is 32 jaar beheerder geweest van begraafplaatsen in de gemeente Zwolle en daarvoor zes jaar van de Ooster-begraafplaats te Amsterdam. Daarnaast was hij twaalf jaar lid van de Raad van Advies van het Nederlands Uitvaartmuseum; zes jaar bestuurslid van de Stichting Terebinth; een stichting die zich inzet voor het behoud van begraafplaatsen en grafmonumenten. Bij deze laatstgenoemde organisatie treedt hij nog steeds als adviseur op. 

Wij kunnen u deze lezing van harte aanbevelen. De adoptanten van de graven van het kloosterkerkhof willen wij eveneens van harte uitnodigen. De lezing begint om 14.30 uur in De Hoppenkamp, de maatschappeliojke ruimte in het museum, adres Hoppenkampstraat 14a te Stein. De entree is gratis.

Op de foto boven: vrijwilligers van de sectie Heemkunde aan de slag in het Steinse museum, klik voor vergroting.

Louis Bours (foto) zet zich vele uren in voor Stichting Erfgoed Stein om materiaal te digitaliseren. "De heemkunde waakt er voor dat de lokale geschiedenis, ons erfgoed, niet verloren gaat". 

Lees het verhaal van Louis op www.datmaaktsteinvoormij.nl

Louis kan nog een paar helpende handen gebruiken. Wil je helpen? Meld je dan bij Stichting Erfgoed Stein via . 

Alle hulp is welkom!

Paul Mennens heeft voor het kwartaalblad van IVN Stein een artikel geschreven over lijkplanken (de liekbraet).
Vroeger werden de doden op een liekbraet naar de kerk en het kerkhof gebracht. Op iedere kerkhof was een lijkenhuisje. Hier werd een dode vaak opgebaard op een plank. Deze planken waren aanvankelijk niet versierd, maar later werden ze zwart/wit geverfd en was er een afbeelding van een doodshoofd op aangebracht en de letters RIP.

Toen de doden in een kist naar de kerk en het kerkhof werden gebracht kreeg de lijkplank een nieuwe functie. De plank werd gebruikt om de parochianen in kennis te stellen van het overlijden van een van de gezinsleden. Aanvankelijk werd de zwart geverfde plank gebruikt. Later werden er nieuwe planken gemaakt, versierd met katholieke symbolen.

Klik hier om het artikel te lezen of te downloaden >

In het kader van "Dat maakt Stein voor mij...." plaatst de gemeente Stein op de gelijknamige website regelmatig verhalen en evenementen die het unieke van de Steinse kernen onderstrepen. Onlangs was ons museum aan de beurt met een beschrijving en begeleidende promovideo.

In het voorjaar van 2017 zijn de vrijwilligers van Stichting Erfgoed Stein gestart met de aanleg van een middeleeuwse kruidentuin op de binnenplaats van kasteelruïne Stein. Een jaar later, in het weekend van 14 en 15 april 2018 was het zover: de Kruidentuin is open !

De kruidentuin is aangelegd rondom een (water)ornament. De planten groeien en bloeien verdeeld over 4 vlakken. Deze plantenbedden herbergen kruiden die geschikt zijn voor:

- de geneeskunde,
- schoonheid en verzorging,
- het maken van verf,
- te gebruiken in de keuken

De diversiteit biedt mogelijkheden om mooie thema’s te organiseren met kruiden tijdens open dagen. Zo kan de middeleeuwse geneesheer op bezoek komen. Kan de mooie kasteelvrouwe uitleggen hoe kruiden haar huid en gezicht mooi houden. Of de kok uit de gaarkeuken kan ons vertellen hoe hij met de heerlijkste gerechten kon bereiden voor de kasteelheer.
Met de middeleeuwse kruidentuin is een bijdrage leveren aan het verder aantrekkelijk maken van de kasteelruïne. Het geeft nog meer mogelijkheden om een educatieve rol te vervullen naar bezoekers, buurtbewoners en scholieren.

Eind vorig jaar is de gemeente samen met vrijwilligers (van o.a. Stichting Erfgoed Stein) gestart met het opstellen van een erfgoedbeleid. Hierin komt te staan hoe wij met het cultuurhistorische erfgoed omgaan, zodat dit zo goed mogelijk behouden blijft voor komende generaties.

Inmiddels heeft de selectie van het meest waardevolle erfgoed plaatsgevonden en is beleid opgesteld hoe om te gaan met dit erfgoed. Op www.gemeentestein.nl/erfgoed kunt u de diverse documenten vinden en de lijsten van de geselecteerde bouwwerken, kleine monumenten en de landschapselementen.

Klik op onderstaande artikelen uit de Limburger om hele artikel te lezen.

Vervolgproces
De Steinse gemeenteraad heeft in maart 2019 het erfgoedbeleid behandelt. Belangrijk om te weten is dat het waardevolle erfgoed door middel van een bestemmingsplan of omgevingsplan beschermd gaat worden. Dit plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed en wordt pas opgesteld nadat de gemeenteraad het erfgoedbeleid heeft vastgesteld.

Voorafgaand aan vaststelling van het bestemmingsplan of omgevingsplan (naar verwachting eind 2019) wordt een inloopbijeenkomst georganiseerd waarbij de gemeente belanghebbende inwoners nadere toelichting geeft. Ook bestaat tijdens de procedure de mogelijkheid tot het indienen van zienswijzen. De data van de bijeenkomst en inspraak zullen we tijdig via diverse kanalen publiceren, waaronder Weekblad VIA Limburg en onze website. 

Feiten & cijfers
Stein telt 2 dorpsgezichten Elsloo en Urmond) en 66 monumenten met rijks­bescherming.

De lokale erfgoedlijst omvat:

• 550 gebouwen, waarvan 100 zeer waardevolle, 200 waardevolle en 250 vrij waardevolle.
• 59 kruisen, kapellen en elementen als tuinmuren en bakhuisjes, waarvan 20 monumentale.
• 43 landschapsgebieden waarvan de historische structuur nog bestaat.
• 135 landschapselementen zoals bos, houtwal en park.
• 777 bomen en struiken als vlechtheg en hakhoutsloof.
• wegen en paden, waterlopen en dijken, veedriften, holle wegen, landweren en graften.archeologische vondsten, relicten en archeologisch waardevolle gebieden.
• 20 historische nederzettingsstructuren, waarvan 13 waardevol en 7 zeer waardevol.

Er is een geografische erfgoedkaart die Stein wil ontwikkelen tot een digitaal erfgoedsysteem met verhalen van inwoners.
De komende drie jaar is telkens 30.000 euro subsidie beschikbaar voor behoud van erfgoed.

De inventarisatiekaart van Erfgoed in de gemeente Stein is bereikbaar via deze link > buro4-nl.wixsite.com/stein of klik op onderstaande afbeelding.

Foto: Jan Smeets november 2018: Julianakanaal met Brug Stein gezien vanaf de bocht bij Meers.

Binnen Stichting Erfgoed Stein, welke zich ten doel stelt het behoud en toegankelijk maken van het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente Stein, zijn verschillende secties (bestaande uit heel wat vrijwilligers) actief bezig met het verwezenlijken van deze doelstelling. Zo is er naast de sectie Archeologie, Museum, Kasteelruïne Stein en Kloosterkerkhof ook de sectie Heemkunde.

Een van de vele onderwerpen, waaraan binnen deze sectie aandacht wordt geschonken is de geschiedenis van het Julianakanaal, dat door de gemeente Stein loopt.

Vrijwilliger van deze sectie en amateurfotograaf Jan Smeets heeft hier de laatste jaren heel wat onderzoek naar gedaan. Omdat hij in de directe buurt van “’t Kanaal” woont is zijn interesse voor dat Julianakanaal reeds jaren geleden begonnen tijdens zijn wekelijks wandelronde langs het kanaal.
Daarbij genoot hij aanvankelijk vooral van de relatieve stilte langs de jaagpaden, de bijzondere plantengroei langs de oevers, en de verschillende watervogels, die zich vooral in de winter in grote getalen op het brede stuk in de bocht van Meers laten zien.
Eenmaal met pensioen kreeg hij nog meer belangstelling voor deze bijna natuurlijke parel in de gemeente, waardoor hij zich ging verdiepen in de ontstaansgeschiedenis en aanleg.

Die gepassioneerdheid bracht hem er eind 2014 toe om gewapend met zijn fototoestel de verruiming van het Julianakanaal in woord en beeld vast te leggen voor het nageslacht.
Dit resulteerde niet alleen in een regelmatige verslaglegging via de kabelkrant van Lokale Omroep Stein, maar ook in een dynamische foto-show van de verruimingswerkzaamheden, die tijdens de expositie 80 jaar Julianakanaal in september 2015 bij Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo door een groot aantal bezoekers konden worden bekeken.
Ook het zich momenteel in de eindfase bevindende project Passeervak Noord bij Elsloo (onderdeel van het totaalproject Verruimen Julianakanaal) werd in weer en wind, vanaf start tot dit moment door hem gevolgd. Het resultaat hiervan is voor het nageslacht vastgelegd op meer dan 3500 foto’s.

Stichting Erfgoed Stein draait praktisch geheel op vrijwilligers. De vrijwilligers zetten zich in binnen het bestuur, binnen de sectie heemkunde, op het kloosterkerkhof, in het Museum voor Grafcultuur en op de kasteelruïne van Stein.

Er worden veel activiteiten gedaan en ontplooid en er liggen allerlei plannen klaar voor uitvoering. Voor al die activiteiten zoeken we ook nieuwe vrijwilligers.

Uitstapje naar Schloss Merode in Langerwehe Duitsland op 21 april 2018
Schloss Merode stond dit weekend in het teken van de British Flair.
Daar werd door een afvaardiging van onze gemeente een door de brouwerij De Fontein speciaal gebrouwen Merode biertje aangeboden aan de Familie Merode.Het geheel werd opgeluisterd met een optreden van de Dirgelländer Muzikanten. 

Met dank aan Lokale Omroep Stein