Ten behoeve van het Oranje Fonds vond woensdagavond 21 november j.l. een informatiebijeenkomst plaats over het project ‘Wètste Nog’.
Aan dit uitvoering van dit project nemen deel Stichting Erfgoed Stein, het Streekmuseum Elsloo en het Dorpsplatform Elsloo. Het doel van het project is om eenzame en kwetsbare ouderen binnen de gemeente Stein te bereiken en te betrekken in de samenleving. Het geldt niet alleen de ouderen die nog zelfstandig wonen, maar ook de ouderen in de woon-zorgcentra. Met ouderen worden herinneringen aan vroeger opgehaald en specifiek in Elsloo wordt een educatieprogramma georganiseerd.
De bijeenkomst had tot doel om te bezien of het mogelijk was om binnen de gemeente Stein naar een bredere coalitie te komen om daadwerkelijk de echt geïsoleerde ouderen te kunnen bereiken. Er waren dan ook veel vertegenwoordigers aanwezig van verenigingen en stichtingen die zich actief inzetten voor de doelgroep ouderen.
Het project worden gesteund door het landelijke programma ‘Samen Ouder’ van het Oranje Fonds. Op deze woensdagavond gaf het Oranje Fonds, als subsidieverstrekker, een toelichting over het landelijke programma ‘Samen Ouder’. Kees Penninx van buro ActivAge, deskundige op het gebied van ‘ouderen in een leeftijdsvriendelijke samenleving’, nam ons op inspirerende wijze mee in zijn ervaringen en adviezen. Het afsluitend woordje werd gedaan door wethouder Gina van Mulken van de Gemeente Stein.
Foto: Jan Smeets november 2018: Julianakanaal met Brug Stein gezien vanaf de bocht bij Meers.
Binnen Stichting Erfgoed Stein, welke zich ten doel stelt het behoud en toegankelijk maken van het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente Stein, zijn verschillende secties (bestaande uit heel wat vrijwilligers) actief bezig met het verwezenlijken van deze doelstelling. Zo is er naast de sectie Archeologie, Museum, Kasteelruïne Stein en Kloosterkerkhof ook de sectie Heemkunde.
Een van de vele onderwerpen, waaraan binnen deze sectie aandacht wordt geschonken is de geschiedenis van het Julianakanaal, dat door de gemeente Stein loopt.
Vrijwilliger van deze sectie en amateurfotograaf Jan Smeets heeft hier de laatste jaren heel wat onderzoek naar gedaan. Omdat hij in de directe buurt van “’t Kanaal” woont is zijn interesse voor dat Julianakanaal reeds jaren geleden begonnen tijdens zijn wekelijks wandelronde langs het kanaal. Daarbij genoot hij aanvankelijk vooral van de relatieve stilte langs de jaagpaden, de bijzondere plantengroei langs de oevers, en de verschillende watervogels, die zich vooral in de winter in grote getalen op het brede stuk in de bocht van Meers laten zien. Eenmaal met pensioen kreeg hij nog meer belangstelling voor deze bijna natuurlijke parel in de gemeente, waardoor hij zich ging verdiepen in de ontstaansgeschiedenis en aanleg.
Die gepassioneerdheid bracht hem er eind 2014 toe om gewapend met zijn fototoestel de verruiming van het Julianakanaal in woord en beeld vast te leggen voor het nageslacht. Dit resulteerde niet alleen in een regelmatige verslaglegging via de kabelkrant van Lokale Omroep Stein, maar ook in een dynamische foto-show van de verruimingswerkzaamheden, die tijdens de expositie 80 jaar Julianakanaal in september 2015 bij Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo door een groot aantal bezoekers konden worden bekeken. Ook het zich momenteel in de eindfase bevindende project Passeervak Noord bij Elsloo (onderdeel van het totaalproject Verruimen Julianakanaal) werd in weer en wind, vanaf start tot dit moment door hem gevolgd. Het resultaat hiervan is voor het nageslacht vastgelegd op meer dan 3500 foto’s.
De vele feiten en foto’s van voorgeschiedenis, aanleg en gerelateerde onderwerpen zoals de geologie en archeologie in het gebied, bruggen, havens, de boven genoemde recente verruiming en ook de gebeurtenissen in de oorlog vormden voor hem zo een aantal van de onderwerpen voor een veel omvattend verhaal. Een verhaal waarvan de bedoeling is dit in boekvorm te gaan uitgeven met als titel: “Het Julianakanaal in de gemeente Stein”.
Ook heeft hij tijdens zijn onderzoek en gesprekken met inwoners binnen de hele gemeente Stein ervaren dat veel inwoners, vanaf Nattenhoven tot aan Catsop, zowel oud als jong, heel wat herinneringen hebben aan “het kanaal”. Vandaar ook dat hij een aantal van deze persoonlijke herinneringen later, in de eindfase van zijn verhaal, ook nog wil opnemen in het boek. Dit onder een apart hoofdstuk: “Als ik aan het kanaal denk … “, ofwel in het dialect “Es ich aan ’t kanaal dénk….”
Maar voordat dit laatste hoofdstuk toegevoegd zal worden is er voor schrijver Jan, in de familie al “Jan Kanaal” genoemd, nog heel wat schrijf en onderzoekwerk te doen en zal er dus nog heel wat water door het Julianakanaal stromen. In ieder geval is zijn streven de uitgave van het boek in de loop van 2020 te kunnen presenteren, waarmee Stichting Erfgoed Stein dan weer een stukje geschiedenis kan toevoegen aan hun uitgebreide verzameling.
Hieronder een kort filmpje over de officiële opening van het Julianakanaal in 1935.
Stichting Erfgoed Stein draait praktisch geheel op vrijwilligers. De vrijwilligers zetten zich in binnen het bestuur, binnen de sectie heemkunde, op het kloosterkerkhof, in het Museum voor Grafcultuur en op de kasteelruïne van Stein.
Er worden veel activiteiten gedaan en ontplooid en er liggen allerlei plannen klaar voor uitvoering. Voor al die activiteiten zoeken we ook nieuwe vrijwilligers.
Paul Mennens heeft voor het kwartaalblad van IVN Stein een artikel geschreven over lijkplanken (de liekbraet). Vroeger werden de doden op een liekbraet naar de kerk en het kerkhof gebracht. Op iedere kerkhof was een lijkenhuisje. Hier werd een dode vaak opgebaard op een plank. Deze planken waren aanvankelijk niet versierd, maar later werden ze zwart/wit geverfd en was er een afbeelding van een doodshoofd op aangebracht en de letters RIP.
Toen de doden in een kist naar de kerk en het kerkhof werden gebracht kreeg de lijkplank een nieuwe functie. De plank werd gebruikt om de parochianen in kennis te stellen van het overlijden van een van de gezinsleden. Aanvankelijk werd de zwart geverfde plank gebruikt. Later werden er nieuwe planken gemaakt, versierd met katholieke symbolen.
In het kader van "Dat maakt Stein voor mij...." plaatst de gemeente Stein op de gelijknamige website regelmatig verhalen en evenementen die het unieke van de Steinse kernen onderstrepen. Onlangs was ons museum aan de beurt met een beschrijving en begeleidende promovideo.
Entree Museum: € 4,50 voor volwassenen, kinderen tot en met 12 jaar gratis. Entree Kasteelruïne: € 4,50 voor volwassenen, kinderen tot en met 12 jaar gratis. Groepsbezoeken vanaf 10 personen aan het museum -buiten de gewone openingstijden- enkel op afspraak: email of telefoon: 046-4338919 (bereikbaar tijdens openingsuren)
