Uitverkochte lezingen met Ton van Reen

Mysterie, debat en geschiedenis in Stein

Op vrijdagavond 26 september 2025 was het Archeologisch Museum Stein volledig gevuld voor de eerste van twee lezingen door schrijver Ton van Reen. Het onderwerp – de bokkenrijders en de heksenvervolging – sprak velen aan. Dat bleek wel uit het feit dat beide lezingen, ook die van vrijdag 7 november, ruim van tevoren waren uitverkocht.

Een schrijver die geen onderwerp schuwt

Ton van Reen, met meer dan 90 boeken op zijn naam, staat bekend als een markant verteller. Zijn werk omvat romans, jeugdboeken, luisterspelen en historische verhalen, waaronder het populaire jeugdboek De Bende van de Bokkenrijders, dat zelfs werd verfilmd voor televisie.

Wie een lezing van Van Reen bezoekt, weet dat het nooit blijft bij droge feiten. Zijn verhalen over de bokkenrijders en heksenprocessen in de 18e eeuw vormden slechts het startpunt. Al snel breidde hij zijn betoog uit naar thema’s als volksgeloof, angst, macht, religie en de rol van de katholieke kerk. Hij durft te prikkelen, te confronteren en zet mensen tegenover elkaar – niet om te verdelen, maar juist om de gesprekken aan te wakkeren.

Het publiek luisterde niet alleen, maar ging ook met elkaar in discussie. In een tijd waarin meningen vaak verharden, bleek dit een verfrissende avond vol debat en uitwisseling van ideeën.

Het verhaal van de bokkenrijders en heksen

Tijdens de lezing dook Van Reen diep in de 18e eeuw. Hij vertelde hoe hongersnoden en armoede aan de basis lagen van de beruchte bendes. Hoe priesters spraken van een verbond met de duivel en hoe het beeld van de bok met horens leidde tot de mythe dat de bokkenrijders ’s nachts door de lucht vlogen.
Ook de heksenvervolgingen kwamen aan bod. Het bijgeloof en de angst in die tijd zorgden ervoor dat mensen – vaak vrouwen – werden beschuldigd, veroordeeld en op gruwelijke wijze terechtgesteld.

Daarnaast belichtte Van Reen de slimme leiders binnen de bendes, waaronder dokter Joseph Kirchhoffs, die als leider van de armen in opstand kwam tegen de macht van adel en kerk. Zijn bende werd bijna militair georganiseerd, maar eindigde tragisch: vele leden werden opgehangen, gevierendeeld of levend verbrand.
Van Reen plaatste deze verhalen in een bredere Europese context. Hij verwees naar namen en legendes uit heel de regio: van Nolleke van Geleen en Hulsterheinke in Limburg tot Schinderhannes in het Rijnland, Jan de Lichte in België en de Zwartmakers en Heidens in Brabant.

Een avond die geschiedenis laat beleven

Wat deze avond zo bijzonder maakte, is dat de geschiedenis niet alleen verteld, maar ook beleefd werd. Met zijn warme vertelstem, humor en scherpe observaties wist Van Reen de sfeer van de 18e eeuw voelbaar te maken. Hij nam het publiek mee in de duistere, maar ook fascinerende wereld van volksgeloof, armoede en macht.
Zelfs kleine details droegen bij aan de charme van de avond – zoals de geïmproviseerde microfoonstandaard, die de eigenzinnigheid van Van Reen onderstreepte en zorgde voor een glimlach bij de bezoekers.

Erfgoed voor iedereen bereikbaar

Met de lezingen van Ton van Reen laat Stichting Erfgoed Stein zien hoe geschiedenis en erfgoed op een toegankelijke en inspirerende manier beleefd kunnen worden. Door schrijvers, onderzoekers en verhalenvertellers naar Stein te halen, wil de stichting erfgoed niet alleen bewaren, maar vooral ook dichtbij de mensen brengen.
Het succes van deze lezingen bevestigt dat er grote belangstelling is voor dit soort activiteiten. Het motiveert ons om ook in de toekomst inspirerende sprekers uit te nodigen en ons publieksprogramma verder uit te bouwen.

Dank aan alle bezoekers

Dat beide lezingen zo snel waren uitverkocht, is een teken van de grote betrokkenheid van onze gemeenschap. Wij danken iedereen die aanwezig was voor de enthousiaste reacties en het levendige gesprek. Samen zorgen we ervoor dat de verhalen uit ons verleden levend blijven – niet alleen in de boeken, maar vooral in de ontmoetingen met elkaar.