Jan Kanaal - Redactioneel uit De Limburger
Jan Smeets langs het door hem zo geliefde Julianakanaal bij Stein. — © Mitchell Giebels
De Limburger dd. 07-06-2023 door Nick Bruls
‘Jan Kanaal’ (76) hing aan boten en zag een schip op de basaltstenen stuiten: boek over Julianakanaal bijna klaar
Julianakanaal
Jan Smeets (76) woont al zijn hele leven op een steenworp van het Julianakanaal. Het leverde hem de bijnaam ‘Jan Kanaal’ op, ook gebezigd door zijn kleinkinderen. Nu werkt hij aan een boek over het water waarin hij kattenkwaad uithaalde toen hij nog een Jantje was, waarlangs hij jarenlang oefende voor de Kennedymars en waarvan hij duizenden foto’s schoot.
Dan sprongen ze in het Julianakanaal, klampten zich vast aan een voorbijvarend vrachtschip en lieten pas weer los net voordat ze de Beatrixhaven in Maastricht bereikten. „En dan wachten op een boot in de andere richting die ons terug kon varen. Ik ben de nodige keren naar Stein moeten lopen, omdat die lift maar niet kwam.”
Jan Smeets, 76 inmiddels, praat glunderend over zijn kindertijd. „Eén keer mochten we van een jubilerende schipper de kajuit in. Kregen we een borreltje. Aan het einde van zo’n dag zat je lijf onder het teer van het schip. Dat kreeg je alleen weg met het grindzand uit de dijk. De gaten werden zo diep, dat Rijkswaterstaat ze afsloot met prikkeldraad.”
Kabelkrant
Al zijn hele leven woont Smeets op een paar honderd meter van het Julianakanaal. In de loop der jaren raakt hij steeds meer gefascineerd door de waterweg. Dat komt tot een hoogtepunt in de tien jaar dat Smeets voor de lokale omroep werkt en de overheid besluit het kanaal te gaan verruimen. Vrijwel dagelijks houdt hij de kijker via de kabelkrant op de hoogte van de ontwikkelingen. „Ik heb in die tijd bijna drieduizend foto’s gemaakt. Als mijn kleinkinderen aan mijn vrouw vroegen waar ik was, was het antwoord: ‘Bij het kanaal natuurlijk.’ Dat leverde mij de bijnaam ‘Jan Kanaal’ op. En zo noemen ze me nog steeds.”
Jan Smeets, ook wel ‘Jan Kanaal’ genoemd. — © Mitchell Giebels
Bij het tachtigjarig bestaan van de Stichting Erfgoed Stein wordt Smeets gevraagd een ‘dynamische fotoshow’ te organiseren. „Met muziek eronder, ingesproken teksten en beelden die in- en uitzoomen.” Hij blijft vervolgens hangen bij de stichting, leidt er wandelingen en levert bijdragen voor weekkrant VIA. Dan krijgt hij de vraag of hij de geschiedenis van het kanaal wil opschrijven. „En dat boek is nu bijna klaar. Ruim twintig onderwerpen, besproken in meer dan tweehonderd pagina’s. Het gaat over de bruggen, de haven en de Scharberg: veruit de mooiste plek langs het kanaal.”
Kennedymars
Als kind hing hij aan de boten, als senior volgde hij de verruiming op de voet. Het Julianakanaal is de rode draad in het leven van Smeets. „In het verleden liep ik ook naar sluis Borgharen, waar ik overstak en terugliep, helemaal naar de sluis van Born. En dan weer naar huis. Vijftig kilometer training voor de Kennedymars, die ik achttien keer uitliep. Onderweg gebeurt van alles. Ooit zag ik een schip dat zich vastvoer in de dijk. Het schurende geluid van de romp langs de basaltstenen was oorverdovend. De schipper had het duizendste geluk: hij keerde en vervolgde zijn route.”
Het meest bijzondere dat hij meemaakte langs de waterweg? Dat staat ook in zijn boek. „De lekkage in 2004, ontdekt door wijlen Zef Devoi, veroorzaakt door een gesprongen waterleiding. Het zorgde voor een flinke golfstroom en voor angst. Zou de dijk het begeven? Zo ver kwam het gelukkig niet.”
Binnenkort komt het boek uit. Abonneer u op de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.