3 maal “De Pöt” in de Valderstraat in Stein
Door Jan Smeets, Stichting Erfgoed Stein, woensdag 3 april 2024
In januari 2024 was een verzakking in de weg op de driesprong van de Valderstraat en de Steskensstraat in Stein, voor de gemeente reden om een gedeelte van de weg op te breken om de oorzaak van de verzakking op te sporen en vervolgens te herstellen.
Al snel bleek dat dit de plek van de vroegere 'put' was, waaruit de omwonenden in het begin van de 20e eeuw hun drinkwater haalden.
Restant van de Pöt (put) in de Valderstaat.
Met 'schilderij Valderstraat met de put januari 2024'.
In het dialect werd de put “de Pöt” genoemd en een aantal bewoners uit de directe omgeving werden met hun bijnaam hiernaar vernoemd, zoals “Tring aan de Pöt” (Trina Dautzenberg). Het geven van bijnamen was vroeger heel gebruikelijk, en gemakkelijk om te onthouden.
Zo had de in Stein heel bekende Jan Janssen, zijn bijnaam “Jan de Pöt” te danken aan zijn regelmatig bezoek aan café Creuwels (“Jean de Krui”). Om te onthouden wat iedereen in zijn café verteerde benoemde Jean zijn stamgasten met hun bijnaam. Zo stond Jan te boek als Jan P. omdat hij bij de Pöt woonde. Als Jan in het café binnenkwam werd hij steevast begroet met “Pöt”, een bijnaam waar hij zijn hele verdere leven erg trots op bleef.
Jan de Pöt werd in Stein heel bekend door zijn niet aflatende inzet voor de Steinse gemeenschap, zoals de Steinder Carnaval en de Steinder Revue, waaraan hij 35 jaar verbonden was.
Optreden Jan de Pöt in Steinder Revue in 1983
Daarin was hij de drijvende kracht achter de Pittermenkes, De Leijando’s, de Barebènjers en de Shirly's. Plezier op mensen overdragen gaf en geeft hem nog steeds de grootste voldoening. Zijn liefde voor het Steinse dialect kwam goed tot uitdrukking in de door hem geschreven toneelstukken van de “Barebenjers”. Hierin werden steeds heel oude typisch Steinse dialectwoorden en gezegden gebruikt.
In de optocht nam hij talloze jaren deel met zijn eigen groep “’t dreamteam”. Ook richtte hij “de Vrienden van de Bésje” op, om zo aandacht te vragen voor deze folkloristsche Steinse groep tijdens hun 25 jarig jubileum.
Zo’n 45 jaar geleden (1977) begon Jan samen met zijn partner André Jennissen een eigen café op de hoek van de Valderstraat en Vaarstraat, natuurlijk met de toepasselijke naam “De Pöt”.
De drukbezochte café werd tot in de verre omtrek bekend door de er heersende gezelligheid en had dan ook veel vaste stamgasten.
In het café werden vaker bijzondere evenementen georganiseerd zoals het in juni 1984 druk bezochte gezellige “Tranenfestival”. Hieraan namen een aantal meer of minder bekende Steinder artiesten deel.
Voorwaarde voor deelname was dat echte ouderwetse smartlappen gezongen dienden te worden, waarbij ook zelfgeschreven liedjes welkom waren. Het geheel werd gepresenteerd door de bekende Steindenaar Paul Lardenoije, terwijl de jury onder andere bestond uit wethouder Pie Smeets (de lange Pie) en zangeres Irene Lardy. Deze laatste verzorgde die avond ook nog een gastoptreden.
Ook tijdens kermissen was het in café “De Pöt” altijd erg druk, omdat dan de muzikale omlijsting verzorgd werd door een orkest, zoals het in Stein bekende orkest “de Risto’s”.
Door zijn grote inzet voor de Steinse gemeenschap ontving Jan in 2016 een dikverdiende koninklijke onderscheiding.
Jan, inmiddels 85 jaar, is nog altijd actief binnen de Steinse gemeenschap. Zo ondersteunt hij met regelmaat de sektie heemkunde van Stichting Erfgoed Stein bij het uitzoeken van de namen van personen op oude foto’s. Ook schrijft hij hiervoor, natuurlijk in het Steinse dialect, leuke anekdotes uit het verleden.
“De Pöt”, een naam in Stein om nooit te vergeten.
Literatuur
- Bésj 2018
- Limburgsch dagblad 1 juni 1984
- Jan de Pot: De waterpöt, op d'n hook van de Steskésstraot en de Valderstraot
Foto’s
- Familie-archief Jan de Pöt
Jan “de Pöt” en André Jennissen in hun eigen café “De Pöt” rond 1980
