Geallieerden zochten oefenterrein en vonden dit bij Stein

Door: Wim Janssen Stichting Erfgoed Stein
Oversteek Julianakanaal nabij brug Stein.
© Archief IWM Londen

Evacuatie van Meers, Maasband en Veldschuur was het gevolg

Naar aanleiding van de mislukte Slag om Arnhem in september 1944 en omdat de oversteek van de Rijn niet lukte zochten de geallieerden naar een geschikt oefenterrein. De Engelsen hadden namelijk ontdekt, dat het Maasgebied bij Meers veel leek op het gebied waar ze later de Rijn zouden oversteken. 

Bovendien kon het gebied makkelijk worden afgegrendeld als men Meers zou evacueren. Daartoe werd besloten en de onheilsboodschap kon door de burgemeesters van Elsloo en Stein aan de bevolking van Meers, Veldschuur en Maasband worden overgebracht. 

Evacuatie zou plaatsvinden tussen 8 en 11 januari 1945, waarbij de Engelsen voor transport zouden zorgen. De bewoners mochten een deel van de huisraad en alle dieren meenemen en moesten door de omgeving worden opgenomen. Het grootste deel van de bevolking kwam in Elsloo en Stein terecht. Het overblijvende deel van de boedel moest in een of meer kamers worden opgeslagen die daarna werden afgesloten en tot verboden gebied verklaard, waarna op de deur een notice werd geplakt. Het spreekt vanzelf dat een deel van de mensen ook nog trachtte met eigen vervoer zoveel mogelijk spullen mee te nemen.

Inladen huisraad in Meers. © Archief IWM Londen

Een sprekend voorbeeld is de foto die het tijdelijk veer over het kanaal bij Stein laat zien, volgeladen met goederen. Dit alles gebeurde in de bittere koude en over spiegelgladde wegen; veel van de getransporteerde aardappelen en voederbieten waren bevroren.

Op 12 en 13 januari kregen de bewoners hulp van de Engelse militairen met legertrucks om hun mee te nemen spullen te verhuizen naar het evacuatie-adres. Tijdens de rit naar Stein en Elsloo moest men over de brug in Urmond omdat de andere bruggen opgeblazen waren. Dit moest dan via een smalle veldweg langs de Ur met alle problemen van dien. 

Transport langs Ur richting Urmond.
© Archief IWM Londen

Een van helpers tijdens de transporten was Tjeu Gubbels. Tijdens een ongeplande stop gebeurde het volgende: ‘Ik had me een appel gepikt uit een van de zakken en zat smakelijk te eten. Pierre Salden zat in de cabine en zag toch niets! Fruit was in die tijd erg kostbaar want diepvriesapparatuur kende men nog niet. Enkele maanden na de oogst was er beslist geen fruit meer. De soldaten liepen met rode gezichten van de kou langs de wagens. Opeens keek een van die soldaten naar mij en vroeg om een appel. Toen ik hem de appel gaf schrok ik omdat er nu steeds meer soldaten op onze wagen afkwamen. Het leek wel of ik op de markt stond. Plotseling verscheen Pierre met onze chauffeur op het toneel. Hij werd heel erg kwaad en begon op mij te schelden. ‘Onze’ chauffeur, waarmee Pierre al kennis had gemaakt, keek hem eens heel lelijk aan en klopte mij op de schouder.’

Tot zover dit relaas.