Kloosterkerkhof in Stein is laatste rustplaats van 159 bekende en minder bekende broeders en zusters

Omgevallen boom op het kerkhof in 1990.Afbeelding: archief Jan Smeets

03-02-2021 om 06:32 door Jan Smeets - Stichting Erfgoed Stein

Vlakbij de kasteelruïne van Stein ligt het kerkhof van de Missionarissen van het Heilig Hart. In totaal zijn hier 159 religieuzen, onder wie ook Dochters van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart, begraven.

De paters en broeders hebben vanaf 1921 het missiehuis op het kasteelterrein bewoond. Rond 1970 zijn er ook zusters komen wonen en kreeg het kloostercomplex de functie van bejaardenoord voor broeders, paters en zusters. Ook paters, die uit de missie terugkeerden, hebben zo in Stein hun oude dag goed verzorgd kunnen doorbrengen.

Bij hun overlijden werden de religieuzen tot 1993 begraven op het kerkhof. Voor diegenen die de graven aandachtig bekijken zal het opvallen dat er graven zijn waarin meerder personen zijn begraven. Deze graven zijn herbegravingen van kloosterlingen, die eerst elders waren begraven, maar bij het sluiten van het klooster werden opgegraven en vervolgens begraven op een kerkhof dat wel nog in gebruik is, zoals in die periode in Stein het geval was. Zodoende bestaat het huidige kerkhof uit 117 graven, waarin de 159 religieuzen zijn begraven.

Bloemenhulde op het kerkhof in mei 2018. Foto: archief LOS

Bekende religieuzen

Tot de alom bekende religieuzen die hier zijn begraven behoort de schrijver/dichter en pater

Jacques Schreurs, bekend van onder meer Dagboek van een herdershond. De bekendste religieuze voor onze regio is echter pater Munsters, die als amateur-archeoloog bekendheid kreeg in de wereld van de archeologie. Tientallen geschiedkundige artikelen met onderwerpen over Kasteel Stein en de regio Stein verschenen van zijn hand.

Pater Jacques Schreurs.

Foto: archief SES

Pater Anton Munsters.

Foto: archief SES

Verder zijn De Zingende Paters van Stein bekend, waarvan zelfs een grammofoonplaat werd uitgegeven.

In het jaar 2000 is het kasteelpark inclusief het kloosterkerkhof overgegaan naar de gemeente Stein. Het onderhoud van het kerkhof is toen nog in handen gebleven van de congregatie, daar de gebruiksrechten waren aangegaan voor de duur van twintig jaar, en deze waren in september 2013 verlopen. De ‘Archeologiestichting Dokter Beckers - Pater Munsters’ (nu Stichting Erfgoed Stein) heeft daarom al in 2010 contact opgenomen met de congregatie te Tilburg om het kerkhof binnen Stein te kunnen behouden. Alle betrokken partijen waren van mening dat het kloosterkerkhof behouden diende te worden.

Onderhoud

Zo zijn er onderling afspraken gemaakt over de overdracht en het onderhoud van het kerkhof. Met betrekking tot het achterstallig onderhoud is onder meer medewerking verleend door Monumentenwacht en de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL) in Limburg. Met betrekking tot het toekomstig onderhoud is onder meer samenwerking gezocht met de IVN te Stein. Ook werd er een plan uitgewerkt dat men voor het onderhoud graven kan adopteren. Op deze wijze hoopt Stichting Erfgoed Stein een stukje cultureel religieus erfgoed in Stein te kunnen bewaren.

Op dinsdag 12 juni 2012 startte een kleine groep vrijwilligers van het IVN Stein en de Archeologiestichting met de voorbereiding van de werkzaamheden. Deze bestonden uit het opmeten en vastleggen van de juiste plaatsen van de grafkruisjes, het uitgraven van enkele grafkruisjes om de werkwijze te bepalen, en het inmeten van de nieuwe naamplaatjes. Ook de juiste ligging van de bestrating werd ingemeten om later weer op de juiste plaats terug te krijgen. In de daarna volgende weken begon het echte werk: kruisen verwijderen en opknappen, nieuwe bestrating aanleggen, herplaatsen kruisen, informatiebord plaatsen en het geheel beplanten.

Kloosterkerkhof in 1950 .

Foto: archief SES

Toegang kloosterkerkhof in winter 1985

Foto: Jan Smeets

Terwijl in november 2012 het werk aan de begraafplaats werd afgerond, legde Jos Drubers de laatste hand aan het boek Het kloosterkerkhof bij Kasteel Stein over de begraafplaats, dat gepresenteerd werd bij de officiële overdracht van het kerkhof aan de gemeente op 3 november.

Bloemenhulde

Dat er ook in de toekomst altijd onderhoud nodig blijft aan het kerkhof dat in het ‘Patersbos’ ligt mag duidelijk zijn: afvallende bladeren in de herfst, maar ook takken en soms ook bomen, die bij een storm omwaaien. Daarnaast wordt het hele kerkhof regelmatig opgeschoond, paden onkruidvrij gemaakt en twee keer per jaar bloemen geplaatst bij alle kruisen.

Geraadpleegde literatuur.

• Website SES.
• Het kloosterkerkhof bij Kasteel Stein: Jos Drubers 2012.