Het Julianakanaal in de gemeente Stein
Foto: Jan Smeets november 2018: Julianakanaal met Brug Stein gezien vanaf de bocht bij Meers.
Binnen Stichting Erfgoed Stein, welke zich ten doel stelt het behoud en toegankelijk maken van het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente Stein, zijn verschillende secties (bestaande uit heel wat vrijwilligers) actief bezig met het verwezenlijken van deze doelstelling. Zo is er naast de sectie Archeologie, Museum, Kasteelruïne Stein en Kloosterkerkhof ook de sectie Heemkunde.
Een van de vele onderwerpen, waaraan binnen deze sectie aandacht wordt geschonken is de geschiedenis van het Julianakanaal, dat door de gemeente Stein loopt.
Vrijwilliger van deze sectie en amateurfotograaf Jan Smeets heeft hier de laatste jaren heel wat onderzoek naar gedaan. Omdat hij in de directe buurt van “’t Kanaal” woont is zijn interesse voor dat Julianakanaal reeds jaren geleden begonnen tijdens zijn wekelijks wandelronde langs het kanaal.
Daarbij genoot hij aanvankelijk vooral van de relatieve stilte langs de jaagpaden, de bijzondere plantengroei langs de oevers, en de verschillende watervogels, die zich vooral in de winter in grote getalen op het brede stuk in de bocht van Meers laten zien.
Eenmaal met pensioen kreeg hij nog meer belangstelling voor deze bijna natuurlijke parel in de gemeente, waardoor hij zich ging verdiepen in de ontstaansgeschiedenis en aanleg.
Die gepassioneerdheid bracht hem er eind 2014 toe om gewapend met zijn fototoestel de verruiming van het Julianakanaal in woord en beeld vast te leggen voor het nageslacht.
Dit resulteerde niet alleen in een regelmatige verslaglegging via de kabelkrant van Lokale Omroep Stein, maar ook in een dynamische foto-show van de verruimingswerkzaamheden, die tijdens de expositie 80 jaar Julianakanaal in september 2015 bij Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo door een groot aantal bezoekers konden worden bekeken.
Ook het zich momenteel in de eindfase bevindende project Passeervak Noord bij Elsloo (onderdeel van het totaalproject Verruimen Julianakanaal) werd in weer en wind, vanaf start tot dit moment door hem gevolgd. Het resultaat hiervan is voor het nageslacht vastgelegd op meer dan 3500 foto’s.
De vele feiten en foto’s van voorgeschiedenis, aanleg en gerelateerde onderwerpen zoals de geologie en archeologie in het gebied, bruggen, havens, de boven genoemde recente verruiming en ook de gebeurtenissen in de oorlog vormden voor hem zo een aantal van de onderwerpen voor een veel omvattend verhaal.
Een verhaal waarvan de bedoeling is dit in boekvorm te gaan uitgeven met als titel: “Het Julianakanaal in de gemeente Stein”.
Ook heeft hij tijdens zijn onderzoek en gesprekken met inwoners binnen de hele gemeente Stein ervaren dat veel inwoners, vanaf Nattenhoven tot aan Catsop, zowel oud als jong, heel wat herinneringen hebben aan “het kanaal”.
Vandaar ook dat hij een aantal van deze persoonlijke herinneringen later, in de eindfase van zijn verhaal, ook nog wil opnemen in het boek.
Dit onder een apart hoofdstuk: “Als ik aan het kanaal denk … “, ofwel in het dialect “Es ich aan ’t kanaal dénk….”
Maar voordat dit laatste hoofdstuk toegevoegd zal worden is er voor schrijver Jan, in de familie al “Jan Kanaal” genoemd, nog heel wat schrijf en onderzoekwerk te doen en zal er dus nog heel wat water door het Julianakanaal stromen.
In ieder geval is zijn streven de uitgave van het boek in de loop van 2020 te kunnen presenteren, waarmee Stichting Erfgoed Stein dan weer een stukje geschiedenis kan toevoegen aan hun uitgebreide verzameling.
Hieronder een kort filmpje over de officiële opening van het Julianakanaal in 1935.
