Arnold van Stein was de grondlegger van de muntslag in Rekem

en niet vies van imitaties om de boel te flessen

Door Nick Bruls, Dagblad De Limburger
Guy Borghoms van de heemkundevereniging en Lieven Lemmens met een deel van de muntenschat van Rekem. — © Annemiek Mommers

Rekem/Stein - 

De productie van munten in Rekem kent een lange traditie. Aan de wieg stond in 1335 Arnold van Stein. Onder meer door hem geslagen duiten waren te zien in een expositie.

Gerard van der Marck, heer van Rekem, sterft kinderloos. Dat betekent dat rond 1335 de rijksheerlijkheid Rekem zoals vastgelegd wordt overgedragen aan Arnold van Stein. Hij voert meteen een paar veranderingen door. Allereerst voegt hij Boorsem en Kotem, die hem al toebehoren, bij Rekem, dat dan nog Reckheim heet. Een strategische zet, want zo wordt zijn gebied belangrijk genoeg om muntrecht te verkrijgen.

Hij mag dus officieel munten slaan en doet dat ook volop. Zo staat hij aan de wieg van de Reckheimse muntslag. Dit weekeinde is daarover een expositie te zien in de Museumkerk in de oude kern van het Belgische dorp, dat in 2007 werd uitgeroepen tot mooiste van Vlaanderen en dat nog steeds is omdat er nooit een vervolg kwam op de verkiezing.

Levend koken

Afijn, Arnold dus. In zijn tijd imiteren grote staten elkaars munttypes, weet Lieven Lemmens, die verzamelaar is en een boek met cartoons schreef over de geschiedenis van de Rekemse muntslag. „Dat imiteren heeft een economische reden. Ze lenen zich uitstekend voor internationale handel.”

In de tentoonstelling zijn twee van Arnolds munten te zien. Ze zijn bijna 700 jaar oud en dat is ook te zien. Net als zijn opvolgers is Arnold niet vies van een beetje ‘hagemunterij’. „Dat betekent dat munten uit andere staten worden nagemaakt en in omloop worden gebracht, maar dan met minderwaardige materialen. Geblancheerd koper in plaats van zilver, bijvoorbeeld. Ook zijn ze soms dunner en dus lichter”, zegt Lemmens.

Een deel van de Rekemse muntenschat. — © Annemiek Mommers

Het valt niet onder valsemunterij, waar zware straffen op staan: levend koken in hete olie. „Nee, dat is het niet, want de heersers vermelden wel degelijk hun eigen naam en wapen. Maar omdat veel mensen ongeletterd zijn, worden de Rekemse munten voor echt aangezien. Het levert de heren grote winsten op.”

Gevreesd krijgsheer

De expositie is onderdeel van de viering van vierhonderd jaar graafschap Rekem. De tentoongestelde collectie is grotendeels afkomstig van Rekems laatste burgemeester voor de gemeentelijke herindeling Leo Delwaide, die zijn verzameling heeft geschonken aan de erfgoedafdeling van de gemeente Lanaken. Ook Lemmens heeft munten in bezit, verkregen door alert te zijn bij veilingen.

Na Arnold wordt de traditie van muntslag voortgezet. Ook als in 1400 Willem II van Sombreffe aantreedt, een gevreesd krijgsheer gespecialiseerd in het verjagen van vijandige troepen. Hij schiet regelmatig Maastricht te hulp als de stad wordt aangevallen door lui uit Luik. „Dan werd hij opgetrommeld om orde op zaken te stellen”, weet Lemmens. „Van Sombreffe is ook overleden in Maastricht.”

Alleen door oorlogen en veldslagen en als de Maas buiten haar oevers treedt, staat de muntslag in Rekem op een laag pitje. Anders wordt er driftig doorgeproduceerd. Tot 1703, als Reckheim steeds meer op afstand wordt bestuurd en grotere staten professionele persen in gebruik nemen. Na een pauze hervatten de in het kasteel gevestigde gestichten de productie tot 1941. Daarna worden enkel nog wat gedenkpenningen geslagen.

Deze muntenexpositie was zaterdag en zondag 1 en 2 juli 2023 in de Museumkerk aan de Groenplaats in Rekem.