(afbeelding: grafkelder in Museum Stein)

Een moeilijk onderwerp? Kom, laat je niet kisten, het komt allemaal in kannen en kruiken

Door Jos Drubers en Herbert Teesselink
In samenwerking met de Archeologiestichting Dokter Beckers - Pater Munsters en de Stichting Geschiedkunde de Maaskentj te Stein.
Voorjaar 2007

DOOD EN BEGRAVEN

Ook al is het geen prettig onderwerp, vroeg of laat krijgt iedereen ermee te maken.
Alles wat geboren wordt en leeft gaat op een dag weer dood: planten, dieren, mensen.
Leven en doodgaan horen bij elkaar, dat is nu eenmaal zo. En daarom kunnen we er beter over praten en het een plekje in ons leven geven dan dat we er voor gaan weglopen.

In deze les gaan we het vooral hebben over gebruiken rondom doodgaan en begraven. Eigenlijk gaan we het hebben over afscheid nemen van mensen, dieren en dingen die ons dierbaar zijn, waar we van houden. “Kapot. Hij doet het niet meer”, zegt Kikker. En als iets “kapot” is, “als het niet meer doet”, dan gaan we er afscheid van nemen, ook al doet ons dat ook verdriet.

In deze lesbrief staan informatie en opdrachten beschreven waarmee we het volgende willen bereiken:

• beseffen dat dood en begraven en afscheid nemen deel uitmaakt van ons dagelijks leven;
• kijken op welke wijze mensen in de loop van de tijd zijn omgegaan met begraven en afscheid nemen;
• kijken hoe mensen nu omgaan met begraven en afscheid nemen;
• beseffen dat ieder mens op zijn eigen manier naar manieren zoekt om mensen om wie ze veel gaven te blijven herdenken;
• doodgaan, begraven en afscheid nemen een plaatsje geven in je eigen leven.

Allereerst wordt enige achtergrondinformatie beschreven:

1. Hoe ging men heel vroeger om met doden? Er wordt iets geschreven over de Neanderthaler, de Oude Grieken, de Oude Egyptenaren en de Hunnenbedden in Nederland. Ook informatie over de grafcultuur uit de tijd van de Bandkeramiek, de Brons- en IJzertijd, de tijd van de Romeinen en de Merovingische tijd.
2. Hoe ging men vroeger om met de doden? Hier wordt in het kort iets beschreven over de tijd in de Middeleeuwen: het begraven in en rondom de kerk en buiten het dorp
3. En hoe gaat men tegenwoordig om met de doden en overlijdensrituelen? Er wordt in het kort iets verteld over het begraven en cremeren bij Christenen, Moslims, Joden, Chinezen, Hindoes en bewoners op Bali in Indonesie.

Binnen de gemeente Stein zijn allerlei sporen die ons iets vertellen over de grafcultuur in onze plaatselijke geschiedenis. In het museum in de Hoppenkampstraat is een grafkelder te zien, daterend uit 3500 jaar voor Christus. In datzelfde museum een askist uit de Romeinse tijd, gevonden in de buurt van de haven van Stein. Op de Bongerd heeft men meer dan 80 graven ontdekt, daterend uit de tijd van de Merovingers, circa 500-600 na Christus. Bijgiften alsmede urnen met grafresten uit verschillende tijden staan tentoongesteld in het museum. Er is een aparte lesbrief beschikbaar als men besluit het museum te bezoeken. In deze lesbrief diverse opdrachten waardoor leerlingen meer inzicht verwerven in verschillende grafrituelen.

De opdrachten die in deze lesbrief worden beschreven hebben vooral betrekking op de hedendaagse tijd. Het zet aan om het thema dood en begraven meer in de leefwereld van de leerlingen te plaatsen. Opdrachten worden gedeeltelijk ter plaatse uitgevoerd en gedeeltelijk binnen de schoolsituatie. Gaandeweg kunnen de opdrachten verder aangevuld worden met nieuwe opdrachten.

Hieronder kunt u de volledige lesbrief "Dood en begraven" downloaden: 21 pagina's met diverse afbeeldingen.

Download hier de lesbrief "Dood en begraven" >