De volgende activiteiten in het kader van het 'Historisch jaar 1568 Stein-Obbicht' staan al weer gepland. Op zaterdag 2 en zondag 3 juni a.s. vindt een extra openstelling plaats van de kasteelruïne van Stein, het Museum voor Grafcultuur en de multifunctionele ruimte De Hoppenkamp. Alle locaties zijn van 13.00-17.00 uur geopend.
Herdacht wordt dat op 1 juni 1568 de Steinse edelen Diederik en Gijsbert van Bronckhorst-Batenburg in opdracht van de Hertog van Alva in Brussel zijn onthoofd, samen met zestien andere edelen. Vier dagen later worden eveneens in Brussel de graven van Egmond en van Horne onthoofd, een geschiedenisfeit, dat bij de meeste mensen wel bekend is.
Programma In het weekend toont de Roofvogelvereniging ‘t Ulehöfke tal van roofvogels op de kasteelruïne. Het bijzondere is dat met name kinderen op een leuke en informatieve manier in aanraking kunnen komen met roofvogels en zij kunnen zich ook met de roofvogels op de foto laten zetten.
Daarnaast gaan op zondagmiddag koorleden van de Cantorij van de PKN Gemeente Sittard-Grevenbicht een aantal Geuzenliederen ten gehore brengen, waaronder het zogenaamde Batenburgerlied: het lied dat eind van de 16e eeuw is geschreven en waarin de verraderlijke gevangenneming van de gebroeders Bronckhorst-Batenburgbezongen wordt.
Verder vertellen vrijwilligers van Stichting Erfgoed Stein over de geschiedenis van het kasteel en over de aangelegde middeleeuwse kruidentuin. Petronella van Praet, de moeder van de gebroeders Dirk en Gijsbert van Bronckhorst-Batenburg, vertelt over haar leven en wat haar in de beginjaren van de 80-jarige oorlog is aangedaan.
Herdenkingsbier te koop In de multifunctionele ruimte De Hoppenkamp vindt de uitgifte van het herdenkingsbier "Heeren van Steyn" plaats met de voor deze gelegenheid speciaal gemaakte drieorenkruikjes. Het bier kan ter plaatse nog steeds gekocht worden, de drieorenkruikjes zijn echter allemaal gereserveerd. Mocht u alsnog zo'n kruikje willen bestellen, dan overwegen we om nog 40 kruikjes te laten bijmaken.
Expositie 1568 Stein-Obbicht In de Hoppenkamp kan men ook de expositie bezoeken over de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog en de rol die de familie van Bronckhorst-Batenburg daarbij speelde.
Tijdens de expositie kan men ook kennismaken met een aantal werken van Pieter Bruegel de Oude en hoe hij zijn kritiek op de politieke situatie in zijn werken heeft verwerkt. De "echte" drieorenkruiken zijn hier ook te zien.
Museum voor Grafcultuur In het Museum voor Grafcultuur wordt getoond de vele en gevarieerde manieren waarop de mensen door de eeuwen heen zijn omgaan met dood en begraven. Deze onderwerpen worden geïllustreerd met archeologische voorwerpen die in graven uit verschillende perioden zijn gevonden. De meeste voorwerpen komen uit Stein en omgeving en veel ervan zijn in het begin van de vorige eeuw verzameld door dokter Beckers en Pater Munsters.
Voor de activiteiten op 2 en 3 juni zijn per brief speciaal uitgenodigd de bewoners van de Batenburgerstraat en Van Praatstraat in Stein, de Karel van Bronckhorstlaan in Obbicht en de VvE Bronckhorst-Batenburg in Stein. Deze bewoners kunnen ter plaatse meer te weten komen over de geschiedenis van de familie en de personages, waar hun straatnaam of gebouw naar vernoemd zijn.
“Stein, de Beeldenstorm (1566) en Alva’s Raad van Beroerten: Dirk en Gijsbert van Batenburg-Bronckhorst aan de vooravond van de 80-jarige Oorlog” De lezing begint om 19.30 uur in De Hoppenkamp, Hoppenkampstraat 14a te Stein De entree is gratis.
In 2016 was het 450 jaar geleden dat de Beeldenstorm losbarstte, in 2017 werd stilgestaan bij het 500ste geboortejaar van de Reformatie en anno 2018 is het 450 jaar geleden dat de Tachtigjarige Oorlog begon. Deze opeenvolgende herdenkingsjaren vormen een mooie gelegenheid om stil te staan bij deze ingrijpende gebeurtenissen. Verschillende telgen van de familie Batenburg-Bronckhorst, heren van Stein, Obbicht en Grevenbicht waren er al vanaf het eerste begin bij betrokken!
In de zomer en herfst van 1566 bereikten hoog opgelopen spanningen in de Nederlanden een kookpunt. Een explosieve mix van religieuze, sociale en economische onrust begon te gisten. Op 18 augustus 1566 vond er nabij Maastricht een hagenpreek plaats waar vele inwoners uit de stad en omgeving op afkwamen. De magistraat was niet bij machte of zelfs onwillig hier iets tegen te ondernemen. De broers Dirk en Gijsbert van Batenburg-Bronckhorst stookten deze onrust overal verder op en brachten ‘…’t ghemeene volck tot uproer jegens den Coninck onsen gheduchten heere’.
Evenmin kon men iets beginnen tegen de Beeldenstorm die zich vanaf 10 augustus 1566 overal in de Nederlanden voltrok. Pas op zondag 29 september was het raak in Maastricht. De pastoor van de Sint-Matthijskerk had daags tevoren al in de gaten dat de zaak uit de hand liep en liet de deuren barricaderen. Daarbij vergat hij een van de kleinere toegangsdeuren. Beeldenstormers drongen binnen en richtten grootschalige vernielingen aan. Uit de bronnen blijkt dat niet alleen inwoners van Maastricht betrokken waren bij de gebeurtenissen: ‘Seght dat daer aff is gheweest heer Gielis pastoir tot Gronsvelt die oock in 't harnasch ghinck mit eenen slachzweerd'.
Boven: het document waarmee de onthoofding van Dirk en Gijsbert bekrachtigd werd
Een reactie van koning Filips II kon niet uitblijven: hij stuurde zijn belangrijkste generaal, de hertog van Alva, met een leger om orde op zaken te stellen. Eenmaal aangekomen in Brussel stelde Alva een speciale rechtbank samen om de beeldenstormers op te sporen en te bestraffen: de Raad van Beroerten. Alva’s harde hand trof ook de broers Dirk en Gijsbert. Na een periode van gevangenschap op het kasteel Vilvoorde werden zij op 1 juni 1568 ‘onthalst’ op de Paardenmarkt van Brussel. Hoe hebben de broers hun gevangenschap ervaren? Welke rol speelden zij in de gebeurtenissen die zich gedurende 1566-1567 voltrokken? Zijn de godshuizen in de regio Stein ook aangevallen door beeldenstormers? Tijdens de lezing komen deze en andere vragen uitgebreid aan de orde.
Wij nodigen u van harte uit om de lezing bij de wonen.
Sander Wassing (1987) studeerde in 2013 af aan de Universiteit Leiden op een scriptie over Alva’s Raad van Beroerten. Hij is is freelance historicus en is als conservator verbonden aan het historische museum in Hazerswoude.
Onder de titel ‘Archeologie in de etalage’ maakt de Provincie Limburg het rijke verleden van Limburg zichtbaar. Hierbij gaat het niet alleen om de vondsten zelf, maar ook zeker om de verhalen en de kennis achter deze vondsten. Om de diverse projecten in Limburg met elkaar te verbinden is er een overkoepelend beeldmerk ontwikkeld.
Het beeldmerk Archeologie Limburg is een eigentijds beeld dat het gevoel van archeologie oproept. De letters zijn zodanig vormgegeven dat ze de hang naar de oudheid laten zien. Nagenoeg alles dat met archeologie te maken heeft, komt uit de bodem. Vandaar ook dat we een opwaartse dynamiek visualiseren met het beeldmerk. Het komt uit de grond maar op die manier ook naar boven. In die pijlvorm is vervolgens een stilering van de letters A (van archeologie) en L (van Limburg) opgenomen. De pijl is ook weer een hint naar archeologische punten en de troffel die veelvuldig door archeologen wordt gebruikt.
Op 14 april a.s. komt een groep van missionarissen en oud-missionarissen van de congregatie Missionarissen van het Heilig Hart een bezoek brengen aan Stichting Erfgoed Stein.
Zij worden 's morgens ontvangen in de multifunctionele ruimte De Hoppenkamp, waar zij hernieuwd kunnen kennismaken met onze stichting. Naast een rondleiding in het nieuwe Museum voor Grafcultuur zullen we ook de expositie in de Hoppenkamp kunnen bekijken. Ongetwijfeld zullen ze hier herinnerd worden aan een van de grondleggers van ons museum: pater Anton Munsters.
Aansluitend bezoeken zij het "oude missiehuis", het kloosterkerkhof en de kasteelruïne van Stein. Op de kasteelruïne zullen ze deelgenoot zijn van het historisch spektakel rondom de opening van de middeleeuwse kruidentuin. Een bezoek aan de brouwerij sluit voor hen de dag af. Voor de groep voldoende tijd om ook met elkaar herinneringen op te halen.
Foto hieronder: het Missiehuis (klik op afbeelding voor vergroting)
Stichting Erfgoed Stein houdt in het weekend van 14 en 15 april van 13.00 tot 17.00 uur Open Huis op drie locaties:
het Museum voor Grafcultuur,
de multifunctionele ruimte De Hoppenkamp en
de kasteelruïne van Stein.
Een belangrijke gebeurtenis voor de Stichting is de opening van de Middeleeuwse kruidentuin op de kasteelruïne. Voor deze opening, die plaats zal vinden op zaterdag 14 april om 14.00 uur, hopen wij vele bezoekers, met kinderen, te mogen begroeten.
Kasteelvrouwe Cunigonde, gravin van Meurs en vrouwe van Bronckhorst, is gevraagd om de opening te verrichten. Haar kennis over teelt en toepassing van kruiden deelt zij graag met belangstellenden. Ze laat het publiek ruiken, zien en horen welke rol kruiden speelden in het dagelijks leven in de Middeleeuwen. Zij is dit weekend in goed gezelschap van enkele vertrouwelingen, allen betrokken bij de re-enactmentgroep "Het Woud der Verwachting". Deze groep verbeeldt de middeleeuwen rond het jaar 1400 en zij treden op in zo authentiek mogelijke kostuums uit die tijd. Een apart schouwspel op de kasteelruïne.
In de multifunctionele ruimte De Hoppenkamp (Hoppenkampstraat 14A te Stein) kan men de expositie bezoeken, die met name is ingericht rondom gebeurtenissen van de familie van Bronckhorst-Batenburg.
Op 1 juni 1568 zijn de Steinse edelen Diederik en Gijsbert van Bronckhorst-Batenburg in Brussel onthoofd en in de nacht van 5 en 6 oktober 1568 is Willem van Oranje met hulp van Karel van Bronckhorst-Batenburg bij Obbicht de Maas overgestoken om hertog Alva in Maastricht aan te vallen. De eerste jaren van "De Opstand" wordt op verschillende manieren toegelicht.
In het Museum voor Grafcultuur worden de vele en gevarieerde manieren getoond waarop de mensen door de eeuwen heen zijn omgaan met dood en begraven. Deze onderwerpen worden geïllustreerd met archeologische voorwerpen die in graven uit verschillende perioden zijn gevonden. De meeste voorwerpen komen uit Stein en omgeving en veel ervan zijn in het begin van de vorige eeuw verzameld door dokter Beckers en Pater Munsters.
Meimaand = fietsmaand ! Op de genoemde locaties kan men de fietsroute "Historische fietstocht Maasvallei 1568" verkrijgen. Tijdens deze grensoverschrijdende fietstocht fietst men langs meerdere bijzondere plaatsen die in de beginjaren van de 80-jarige oorlog een rol hebben gespeeld, zoals Stein, Urmond, Obbicht, Stokkem en Leut.
De fietstocht start bij brouwerij De Fontein in Stein (nabij fietsknooppunt 41) en is in totaal 39,5 km lang. De fietstocht is gemakkelijk te volgen via het Nederlandse- en Belgische fietsknooppunten netwerk. En men kan in het weekend nog intekenen voor het speciaal Herdenkingsbier 1568, dat in juni zal verschijnen. Zie voor meer informatie ook: www.steinstilgenieten.nl
Wij nodigen u uit namens IVN Elsloo, IVN Stein en Stichting Erfgoed Stein, om op zondag 8 april mee te wandelen in de omgeving van Stein.
Dit is ook de eerste uit de reeks van wandelingen die de regionale IVN-afdelingen dit jaar houden met als thema "Wat zit er in de grond".
Deze wandeling gaat over goed begaanbare wegen (mits droog weer). We wandelen langs diverse cultuur-historische plekken in Stein zoals de Zonput, de kapel, de kasteelruïne, de Tater Stein enz.
Start is om 10.00 uur vanaf het Barbariniplein in Stein. <routeplanner>
De wandeling is ongeveer 6 km lang en wij zijn rond 12 uur terug, waarna wij een bezoek brengen aan het Museum van de Grafcultuur (voorheen archeologisch museum) en daar wacht gratis koffie en tevens voor de geïnteresseerd een rondleiding in het museum, met gidsen.
"Via Belgica" is de door archeologen bedachte naam van een 400 kilometer lange Romeinse hoofdweg, die in de Romeinse tijd de Franse zeekust met het Duitse Rijnland verbond. De weg liep - ten opzichte van de huidige landsgrenzen - dwars door Zuid-Limburg. De Via Belgica kwam bij Maastricht de grens over en vervolgde haar weg langs Meerssen, Valkenburg en Voerendaal naar Heerlen en tenslotte Landgraaf. Bij Rimburg stak de Via Belgica de grens met Duitsland over.
De weg was een belangrijk onderdeel van een groot en complex netwerk van (water)wegen, dat zich uitstrekte tot de verste uithoeken van het Romeinse imperium. De Via Belgica speelde in Noordwest-Europa een hoofdrol rol bij de lokale en interregionale economische ontwikkeling, de strategische militaire verdediging en het bestuur van de nieuwe provincies.
Romeinen en Galliërs, soldaten, boeren en stadsbewoners Het verhaal van Romeins Coriovallum en haar bewoners
Donderdag 12 oktober 2017 om 19.30 uur In Multifunctionele Ruimte "De Hoppenkamp"
[widgetkit id="58" name="Aanmelden"]
Karen Jeneson studeerde provinciaal-romeinse archeologie aan de VU in Amsterdam. In 2013 promoveerde zij op haar proefschrift over het Romeinse villalandschap tussen Tongeren en Keulen. Sinds 2010 is zij werkzaam als conservator van het Thermenmuseum in Heerlen.
Thermencomplex Coriovallum in Heerlen (klik op afbeelding voor vergroting)
Samenvatting lezing Na de verovering door Julius Caesar halverwege de 1e eeuw voor Chr breekt in het gebied dat nu Limburg is een tijdperk aan van ingrijpende transformatie. De Gallische samenleving, gekenmerkt door zelfvoorzienende boeren, verandert op werkelijk alle gebieden, zoals wonen, reizen, voeding, taal en gebruiksvoorwerpen.
Op de lössgronden van Limburg ontstaat het zogenaamde villa-landschap, waar op grote schaal graan voor de markt wordt geproduceerd. Bovendien leggen de Romeinen verharde wegen aan en stichten ze steden, tot dan ongekende fenomenen in de regio.
Door de aanwezigheid van Romeinse legioenen en hulptroepen komen er nieuwe inwoners uit alle hoeken van het Romeinse rijk, die allemaal hun eigen stempel op de samenleving drukken.
In deze lezing staat de transformatie van Limburg in de eerste vier eeuwen van onze jaartelling centraal. Naast het platteland met haar villa’s staat ook de vicus Coriovallum, het huidige Heerlen, centraal. Daarbij komt het publieke badhuis van de stad, de thermen, aan bod. Hoewel het badhuis, een van de best bewaarde exemplaren van Noordwest Europa, al in 1940-41 is opgegraven, is gebleken dat het nog lang niet al zijn geheimen heeft prijsgegeven. Nieuw onderzoek in het kader van een grootschalige restauratie van de thermen, dat momenteel wordt uitgevoerd, zal een antwoord moeten geven op de vele nog onbeantwoorde vragen.
Met trots openen wij op zaterdag 26 augustus 2017 om 14.00 uur feestelijk ons gebouw dat is uitgebreid en heringericht op de plek van het voormalig Archeologisch Reservaat in Stein aan De Hoppenkampstraat 14A te Stein.
Dit hebben we kunnen realiseren met hulp en financiële steun van: Gemeente Stein, Provincie Limburg, Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden, Mondriaan Fonds, Oranjefond, VSB fonds, Kansfonds, Fonds Sluyterman van Loo, Stichting Kruiswerken en de Rabobank.
Ons uitgebreide gebouw biedt nu onderdak aan de Maatschappelijke Ruimte ‘De Hoppenkamp’ met daarin onder meer de Heemkunde sectie van de Stichting Erfgoed Stein, de Erfgoedwerkplaats en aan een nieuw ingericht museum rondom het Neolithisch graf.
Na de opening van ons gebouw wordt de nieuwe naam van het museum onthuld en openen wij de nieuwe expositie rondom het Neolithisch graf. Rondom het Neolithisch graf dat begin jaren zestig op deze plek is ontdekt en sindsdien geconserveerd in het Museum als middelpunt, zijn moderne presentaties ingericht.
Daarin staan de vondsten uit de archeologische schatkamer van Stein en directe omgeving uit de Nieuwe Steentijd, de Brons- en IJzertijd, Bandkeramiek en de Romeinse en Merovingische perioden centraal. In de expositie zijn twee originele graven te zien en twee gereconstrueerde graven. Het Museum is daarmee het enige museum in ons land dat volledig is gewijd aan de vroegste grafcultuur in Nederland.
Op zondag 27 augustus a.s. openen wij de deuren om 13.00 uur voor een “Open Huis”.
Hier kan men dan in de nieuwe expositieruimtes kennismaken met de nieuw ingerichte tentoonstelling rondom het Neolithisch Graf. De bezoekers worden in woord en beeld door de wereld van de diverse grafculturen geleid die in Stein aanwezig waren. Dat zijn o.a. de Bandkeramiek, Steintijd, IJzertijd, Romeins en Merovingisch.
Tevens kan men in de Maatschappelijke Ruimte “De Hoppenkamp” kennis maken met de werkzaamheden van de sectie Heemkunde. In de vitrines is te zien waar men zoal mee bezig is: o.a. fotomateriaal van bekende Steinse families, bidprentjes, geboortekaartjes en diverse andere zaken die hiermee te maken hebben. Ook alle informatie met betrekking tot het “Aezele Project” en documentatie over het Foto Project “Weet je nog”. De op dat moment aanwezige vrijwilligers van de sectie Heemkunde zullen U graag verder informeren over hun werkzaamheden en de tentoongestelde zaken.
In de Erfgoedwerkplaats wordt een deel van de collectie Beckers en Munsters getoond, maar ook van de collectie Schaap en een geologische collectie.
Tot 17.00 uur is iedereen van harte welkom om onder het genot van een drankje en met deskundige uitleg van onze vrijwilligers in alle rust de tentoonstelling, de Erfgoedwerkplaats en de werkzaamheden van onze Heemkundesectie in de maatschappelijke ruimte ‘De Hoppenkamp’ te bekijken.
Ze laat het publiek ruiken, zien en horen welke rol kruiden speelden in het dagelijks leven in de Middeleeuwen. Zij is dit weekend in goed gezelschap van enkele vertrouwelingen, allen betrokken bij de re-enactmentgroep "Het Woud der Verwachting". Deze groep verbeeldt de middeleeuwen rond het jaar 1400 en zij treden op in zo authentiek mogelijke kostuums uit die tijd. Een apart schouwspel op de kasteelruïne.
